ذکاوتی قراگزلو، علیرضا (1322 ـ )

نویسنده، منتقد و مترجم.

معرفی

سال 1322 در همدان به دنیا آمد. پدرش شیخ علی­اصغر ذکاوتی قراگزلو متخلص به زمزم همدانی، عالم و ادیب و خطیب و عارف و مدرس و شاعر بود. مادرش نیز از خاندان حاج محمدجعفر کبوترآهنگی (مجذوب) از عارفان نامدار قرن سیزدهم هجری است. از کودکی با کتاب بزرگ شد و از حضور در مجالس اهل علم در همدان و قم بهره­­ها برد و از محضر پدر و دیگر خویشاوند که اهل علم بودند، استفاده کرد. مطالعات پیوسته و گسترده­ای در ادب فارسی و عربی، عرفان اسلامی، عقاید و مذاهب و تاریخ اجتماعی ایران بعد از اسلام دارد و در هر دو رشتۀ ادبیات ابداعی و ادبیات تحقیقی و نیز ترجمه از عربی به فارسی آثار متعددی پدیدآورده است.

او که همکاری با دایره المعارف تشیع، بنیاد دایره المعارف اسلامی، مرکز نشر دانشگاهی، مرکز نشر ادیات و مذاهب قم و تدریس در مرکز آموزش عالی ابن­سینا، دانشگاه آزاد اسلامی همدان، دانشگاه علامه­طباطبایی و دانشگاه ابوعلی سینا، شرکت در کنگره­های بین­المللی چون: حافظ (شیراز 1367)، خواجو (کرمان 1369)، میرسیدعلی همدانی (تاجیکستان 1374)، صدرالمتألهین (تهران 1378)، هنر و ادب دورۀ تیموری (مشهد 1375)، علامه مجلسی (اصفهان 1378)، عطار (نیشابور 1374)، شیخ مفید (قم 1371)، خیام (نیشابور 1378)، دین و توسعه (یزد 1379)، حکمت و فلسفه فارس (شیراز 1379)، رشیدالدین میبدی (یزد 1374)، میرسیدعلی همدانی (همدان 1369)، باباطاهر (همدان 1381)، بوعلی سینا (همدان 1383، 1385، 1387)، خواجه رشید (همدان 1388)، و داوری کتاب سال جمهوری اسلامی ایران را در کارنامۀ خود دارد، در سال 1377 نیز به عنوان منتقد نمونه موفق به اخذ جایزه گردیده است.

جدای از مقالات متعدد در حوزۀ نقد و معرفی کتاب در مجلات معتبر در شاخه­های دین، ادبیات، عرفان، کتابهای بسیاری را تصحیح، ترجمه یا تألیف کرده است که از آن جمله­اند:

1. تشیع و تصوف؛ انتشارات امیرکبیر، 1359.

2. بدیع­الزمان همدانی و مقامات نویسی؛ انتشارات اطلاعات، 1364.

3. زندگی و آثار جاحظ؛ انتشارات علمی و فرهنگی، 1367.

4. ترجمۀ تبلیس ابلیس ابن جوزی؛ انتشارات مرکز نشر دانشگاهی، 1368.

5. ابوحیان توحیدی؛ انتشارات طرح نو؛ 1374.

6. دولت حمدانیان؛ انتشارات حوزه و دانشگاه، 1380.

7. جنبش نقطویه؛ انتشارات نشر ادیان؛ 1383.

8. عرفانیات؛ انتشارات حقیقت، 1379.

9. نظام اداری مسلمانان در صدر اسلامی (برنده کتاب سال 1385)؛ انتشارات سمت، 1384.

10. اسکندر و عیاران؛ نشر نی، 1383.

11. اسکندرنامه جلد ختا (تصحیح)؛ نشر میراث مکتوب، 1384.

12. قصه­های عامیانه ایرانی؛ نشر سخن، 1387.

13. قرآنیات؛ نشر سخن، 1388.